Justine Béhanzin
|
Justine Béhanzin | |
|---|---|
| Gbɛ tɔn | |
| Azɔ é nɔ wa é : | Nyɔnu ajidonu-nɔ-nu mɛtɔ |
| Azan é gbé é ji ɖé é : | 18 Zoosùn 1911 |
| Azan é gbé é ku é : | 7 Azofinkplosùn 2005 |
Justine Béhanzin ɔ, nyɔnu nukunɖeji Danxomɛ tɔn wɛ bo nyi nyɔnu ajidonu-nɔ-nu mɛtɔ bo ka nɔ lɛ ɖɔ̀ toxo.
Gbɛ tɔn
[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]Justine Béhanzin ɔ, lexwele 1901 wɛ e ji i ɖo Danxomɛ. Nyɔnu agooɖojié wɛ bo ɖo ahwanfuntɔ é kanwezun bo nú Danxomɛ to ɔ na jɛ éɖé si lɛ mɛ. Justine Béhanzin ɔ, Dada Gbɛhɛn-azin sin vívu wɛ. Sin 1920 wayi 1930 ɔ, tɔ tɔn kpodo gbɛ tɔn lɛ kpan nɔ zɛn ɛ do sɛ wema tɛnmɛ tɛnmɛ do to ɔ gbɔn xójlawema La Voix du Dahomey ji.
Toxoɖuɖɔ sin gbɛ
[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]Ɖo 1961 ɔ, Justine Béhanzin ɔ, gbɛ ganhɔnyitɔ lanmɛnanɔganji tɔn sin tɛnmɛ e togan Hubert Maga sɔ n'î e. É ɖɔ : «Un gbɛ tɛn nɛ ɔ ɖo un do akpa ɖe nu nyiɖee : ma d'alɔ nyɔnu lɛ ɖo nunywɛ yiyi liji nu ye na kple bo do gbe ɖokpo ɔ. Nu nɛ ɔ un kpewu bo blo ǎ, ɖo gan ce ko xo a...» Ɖo azan 8ɔ kɔnyasun xwe 1963 ɔ gbe ɔ, togan ɔ ɖenyi i nu é na nɔ gbɛta e na xokan do ɖè sɛndodó to tɔn tɔn e mɛ. Ɖò 1964 ɔ, e gbɛ ganhɔnyitɔ tɛnmɛ e togan Justin Ahomaɖegbe jlo na na ɛ é, bo ɖɔ hwe ɔ nu kun ko sɔ n'î é o.
Toxoɖuɖɔ kpodo nu e ma sɔgbe a sɔ d'agun bo gbɛ kpan sin gbɛ tɔn
[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]Ée Justine Béhanzin hunjɛdonujitɔ lɛ sin kplekple tɛnmɛtɛnmɛ mɛ ɔ, é sɔ toxoɖɔgbɛ e nyi PRD e ɔ ɖ'ayi é kpodo Suuru Migan Apiti kpan ɖo 1946 mɔ. Toxoɖɔgbɛ nɛ ɔ na d'alɔ nyɔnu lɛ nu ye na ɖonu ɖo toxoɖuɖɔ mɛ.
Kunnuɖiɖé
[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]Justine Béhanzin ɔ mɛ gege ɖe kunnu n'î gbɔn yɛwunkɔnyi-nuji nuwiwa e nyi le combat d'une femme pour l'independance du Dahomey e è blo do ji tɔn gbavi nukpɛnnɔ gɔnu ORTB ji é gblamɛ. Gbɔn niwiwa nɛ ɔ ji ɔ : togan xoxo Hubert Maga ɖɔ «E na ɖɔɔ nyɔnu asuka wɛ n'î, cobo wa byɔ toxoɖiɖɔ mɛ. É wa azɔ xa mì bo lɛ wa azɔ xa toxoɖɔgbɛ gege ɖo é ɖo jlo nunayinukɔn tɔn tawun». Robert Dossou ɖɔ : «Kpɔnde wɛ n'î kpowun bɔ xo fo. Hwenu è mǐ ɖ'azɔmɛ yi wɛ do Victor Ballot ɖo 1950 ɔ Justine Béhanzin wɛ nyi kpɔndewu nu mǐ. Kpɔndewu wɛ n'î nu jɔwunjɔja lɛ gbɔn kan ɖo ɖ'azɔ wu tɔn gblamɛ. Nyɔnu ɖe wɛ bo sɔ azɔ ɖo ta bo ɖo tɛnmɛ na ɖo to ɔ mɛ». Isabelle Tevoedjrè ɖɔ : «Ahwanfuntɔ tawun wɛ n'î mɛ! É nɔ na nukunnu-mɔjɛnumɛ tɔn do xo wu. Un nɔ jlɛɛ do asi togan Soglo tɔn wu ehɔnmɛ. Justine Béhanzin ɔ, nyɔnu ɖe wɛ nyi bo nɔ ɖɔ nukunnu-mɔjɛnumɛ tɔn do xo wu. Nukɔnnu wɛ n'î.
Nyi e ɖée
[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]E yi hagaji ɖo gbeɖe do zɔn nu mɛ Bénɛ tɔn bo lɛ nyi ɖo azɔwa do d'alɔ tovi tɔn ɖo azan we (2) ɔ avivɔsun xwe 1970 gbɔn togan Sourou Migan Apithy ji, é ka gbɛ nyiɖemɛ nɛ lɛ bi. Bɔ 1977, ɖo togan Mathieu Kérékou hwenu wɛ é wa yi gbe bo yi nyiɖemɛ nɛ ɔ ɖo xwe tɔn kanwe afɔtɔn nukun ɖokpo (96) gɔ mɛ