Xɔgbonu

Bɛ̌ sín Wikipedya

Xɔgbonu

Macálácì ɖaxo Xɔgbonu tɔn
Acɛkpikpa
To é mɛ é ɖé e : Benɛɛ
Tokpɔn é mɛ é ɖé e : Wemɛ
Gán tokpɔnla ɔ tɔn : Mɛɖaxo Charlemagne Yankoti
Tovi lɛ
Tovi nabi é ɖo e : 264320

Xɔgbonu ɔ, toxo nukunɖeji Benɛɛto tɔn wɛ bo ɖo afɔligbe to ɔ tɔn, b'ɛ nyi toxo mijɛmiɖésunɔsi tɔn nu tò ɔ. Wemɛ tokpɔn mɛ wɛ Xogbonu ɖé, b'ɛ nyi nɔtɛn nǔ ɖɛmɛnugbasá Benɛɛto tɔn.

Tan Xɔgbonu tɔn[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]

Xɔgbonu ɔ, toxo ɖe wɛ bɔ gungbé, yoruba gbé kpo do tɔ lɛɛ sukpɔ ɖ'emɛ, tɔri gbe do tɔ lɛɛ ka sukpɔ din ǎ.

Xɔgbonu ɔ gungbe mɛ wɛ é nyi mɔ ɖe bo ka nyi ajacɛ do yoruba gbe mɛ. Xɔgbonu ɔ ɖo nujlɛkpo gban (30 km) do toxo Kutɔnu tɔn ɖo hweyixɔ waji, bo ɖo wéwè (12 km) do dogbo Awɔnlin tɔn ɖo hwetɔn waji.

Dogbo tɔn lɛ[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]

Tokpɔnla ɖěe lɛdo Xɔgbonu  lɛɛ ɖie : Akplo-Miserete, Avlanku kpo Ajara kpo ɖo taligbe n'i, bɔ Sɛmɛ- kpóji ɖo afɔligbe n'i, Ajara ɖo hwetɔn waji n'i, bɔ Agégé ɖo hweyixɔ waji.

Tokpɔnlavi tɔn lɛ[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]

Xɔgbonu toxo ɔ ɖo tokpɔnlavi atɔɔn. Yé ɖyé[1]:

Axi Xɔgbonu tɔn lɛ[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]

Axɔsu Xɔgbonu tɔn lɛ[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]

  • Xufɔn (1794 - 1807)
  • Ajohan (1807 - 1816)
  • Tofa I (1816 - 1818)
  • Hweze (1818 - 1828)
  • Toyon (1828 - 1836)
  • Meyi (1836 - 8 sept. 1848)
  • Soji (8 sept. 1848 - 3 févr. 1864)
  • Mikpon (11 févr. 1864 - 23 mai 1872)
  • Mesi II (4 juin 1872 - 26 juin 1874)
  • Tofa II (16 sept. 1874 - 7 févr. 1908)

Dodo tɔn[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]

  1. https://fr.wikipedia.org/wiki/Porto-Novo#cite_note-4