Élisabeth Pognon

Élisabeth Pognon
Gbɛ tɔn
Azɔ é nɔ wa é :	Hwɛɖɔtɔ
Azan é gbé é ji ɖé é :	7 liyasun xwe 1937
Fǐ é ji ɖé é :	Anɛxɔ ɖo Togo

Élisabeth Pognon ɔ, hwɛɖɔtɔ gan Bénɛ tɔn wɛ bo nɔ sɛndodogbasa Benɛ tɔn sin azan 7ɔ ayidosun xwe 1993 wayi jɛ azan 7ɔ ayidosun xwe 1998.

Gbɛ tɔn

E jii ɖo azan 7 liyasun xwe 1937 ɖo Anɛxɔ ɖo Togo, b'ɛ nɔ nyi Élisabeth Kayisan Ékwé. É wɛ nyi hwɛɖɔtɔ gan nyɔnu nukɔntɔn Bénɛ tɔn kpodo nyɔnu nukɔntɔn é nyi gbɛvi hwɛɖɔgbasa ɖaxo ɔ e bo lɛ nyi nyɔnu nukɔntɔn ɖo sɛn dodo gbasa Bénɛ

Wema kplɔnkplɔn gbɛ tɔn

É blo kplɔnyiji-alavɔ ɖo Paris ɖo 1962 bo kplɔn hwɛɖiɖɔzɔ. É yi azɔxwe lisinmǝ tɔn ɖo Lomɛ kpo Dakar kpo bo wayi Paris ɖo 1962 co bo wayi Bordeaux fyé é ɖo kunnuɖewema ɖo hwɛzɔkplɔn tɛn toxo nɛ ɔ tɔn

Nyi e eɖée

É yi Nyiɖemɛ ɖaxo tɛnmɛ Bénɛ tɔn ɖo 1996. Mɔ ɖokpo ɔ German Afrika Prize ɖo 1996. É lɛ nyi Nyiɖemɛ e nyɔwa tɔn sin gbɛɖetɔ ɖo 1999.

Azɔwiwa tɔn

É nyi nyɔnu hwɛɖɔtɔ ɖaxo nukuntɔn Daxomɛ tɔn bo d'akpa ɖo hwɛylɔmɛtɛn (cours d'appel) Kutɔnu tɔn ɖo azan nukɔntɔn abɔxwisun xwe 1965 tɔn. Elisabeth Ponyɔ yi kan do kan ji. É nyi weɖexamɛtɔ ɖo hwɛylɔmɛtɛn Kutɔnu tɔn. E nɛ ɔ gudo é wa nyi hwɛɖɔtɔ ɖo hwɛɖɔgbasa tejɛmɛtɔn Kutɔnu tɔn ɖo azan koatɔɔn nukun ɖokpo (26)ɔ abɔxwisun xwe 1966 tɔn bo huzu wegbojinɔtɔ kplekplemɛ weɖexamɛtɔ hwɛɖɔtɔ ɖaxo lɛ tɔn ɖo azan wowe (12)ɔ kɔnyasun xwe 1970 tɔn. Ɖo alunsun 1974 tɔn ɔ, é byɔ hwɛɖɔgbasa ɖaxo bo huzu weɖexamɛtɔ. Bɛ sin zosun xwe 1978 tɔn ɔ, é wayi wa azɔ ɖo ganhɔnyitɔ gbasa é nɔ kpe nukun do nuxwitixwiti kpodo kplɔnyiji-alavɔ kplɔnkplɔn wu e bo kplɔn sɛn mɛ nu xwe we adaɖe. É nɛ ɔ gudo ɔ é lɛ wayi weɖexamɛtɔ ɖo hwɛylɔmɛtɛn Kutɔnu tɔn ɖo eofinkplɔsun 1981 tɔn. Ɖo avuvɔsun xwe 1986 tɔn ɔ, e nɛ gbe bɔ é xwedo asu tɔn Guy Ponyɔ e e azɔ ɖe sɛdo akwɛsɛxwetɛn to e ɖo mɛwigbeji hweyixɔwaji e tɔn ɖo Dakar. Xwe atɔɔn gudo ɔ é lɛ kɔ wa Bénɛ bo byɔ hwɛɖɔtɔ ɖaxo lɛ sin ahwan mɛ ɖo avuvɔsun 1991 tɔn. Ɖo azan wo (10) gɔ zofinkplɔsun xwe 1992 tɔn e ɖenyi bɔ é byɔ gan e xwe aza do ɖɛmɛgun e e Adrien Hungbeji kpa acɛ na e mɛ bo nyi mɛɖokpo ɖo mɛ tɛnwe e na kpacɛ do sɛndodogbasa Bénɛ tɔn lɛ mɛ. E e é ɖo xwe e nɔ ɖo bo nɔ yí gbɔjɛ ɖaxo ɔ e ɔ, é yi gbɔjɛ ɖo azan nukɔntɔn kɔnyasun xwe 1992 tɔn. É wa huzu gan é xwe aza do sɛndodogbasa Bénɛ tɔn ɔ tɔn ɖo azan atɔɔn (5)ɔ liyasun xwe 1993 tɔn. Ee ganɖuɖu tɔn wa vuvɔnu e ɔ é lɛ yi gbe bo ze alɔ do ji bo lɛ ɖu ɖevo. Ɖo azan ko nukun we (22) gɔ lidosun xwe 1998 tɔn ɔ ɖɛmɛgbasa wɛ lɛ na gbe e hwɛ co bɔ é sixu wa yi sɛndodogbasa bo lɛ ɖu gan ɖo gbɔjɛ ɖaxo é ko yi e wutu. Lo ɔ, é kpɔn sɛndodo ɔ mɛ ɔ é sɔ sixu nyi mɛ ɖo sɛndodogbasa sin mɛ lɛ mɛ a. E nɛ wu wɛ é wa jo tɛnmɛ do nu Conceptia Wɛnsu ɖo azan tɛnwe (7) gɔ ayidosun xwe 1998 tɔn. É ɖo gbɔjɛ mɛ co é nɔ ylɔ ɛ do azɔ ɖo Bénɛ kpodo togudo kpan bɔ é nɔ yi.