Tanugu
Tanugu | |
---|---|
Acɛkpikpa | |
To é mɛ é ɖé e : | Benɛ |
Tokpɔn é mɛ é ɖé e : | Atacora |
Tokpɔnla é mɛ é ɖé e : | Tangieta |
Tovi lɛ |
Tanugu ɔ, tokpɔnlávì wɛ nyi ɖo tokpɔnla Tangieta tɔn mɛ bo ɖo tokpɔn Atakola tɔn mɛ ɖo taligbe Benɛ tɔn. É ɖò dogbó xa jikpá Pɛnjari tɔn bo ɖo sin nɔ sa hoho sín aga è bo nyi wa tomɛ ba nyɔnywɛ sin gletoxo.
Ayi è jì é ɖěè
[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]Tokpɔnlávì Tanugu tɔn ɔ nyi tokpɔnlávì ɖokpo ɖo atɔɔn (5) ě ɖo tokpɔnla Tangieta tɔn mɛ lɛ. Tanugu tokpɔnlavi ɔ ɖò gletoxo ayizɛn (6). Yè ɖie :
Jɔhɔn è nɔ nyi do ji tɔn è
[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]Tokpɔnlavi Tanugu tɔn ɔ ɖo kplekple so ɖaxo Atakora tɔn mɛ. Jɔhɔn è nɔ nyi do ji tɔn ɔ "soudano-sahélien" wɛ. Ji hwenu ɖokpo jɛn tíìn bo nɔ bɛ sin ayidosun ɔ mɛ wayi abɔxwisun ɔ mɛ. É ɖò aku hwenu b'ɛ nɔ bɛ sin abɔxwisun ɔ mɛ wayi ayidosun ɔ mɛ. Jɔhɔn ɔ ɖo 15 wayi 35°C. Ji e nɔ ja kɔnnyi tokpɔnlavi ɔ mɛ ɔ na yi mɛtlukpo e ma do afatɔ́ɔ́n ɔ 1100. Avuvɔsun ɔ kpodo zosun ɔ kpan nɔ mɔ sin hu sun ɖe lɛ. Tɔ ɖaxo Pɛnjari ɔ wɛ nɔ sa gbɔn tokpɔnlavi ɔ mɛ. Bɔ sin sa hoho sín aga ɖo nukun ji
Atín e ɖo ayi nɛ ɔ ji e
[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]Tɔn tɔn
[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]Gbɛtɔ e ɖemɛ e
[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]Ɖo kɛnsusɔ xwe 2013 ɔ e nyi ɛnɛ ɔ ɖo Benɛ ɔ tokpɔnlavi Tanugu tɔn ɔ ɖo gbɛtɔ 9211. Gulumacé lɛ sukpɔ hu gbe ɖelɛ. E nɔ lɛ mɔ Fulfude lɛ
Akwɛzikan tɔn
[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]Gbɛtɔ tokpɔnlavi ɔ tɔn lɛ nɔ lɛ gle do ya nukun tɛnmɛ tɛnmɛ: abɔkun, Tevi kpodo Ayikun kpan. Yè nɔ fɔ wǐin. Ɖó sin sa hoho sín aga ɔ wu ɔ wa tomɛ ba nyɔnywɛ ɔ dɔn azɔ gěgé wa. Tokpɔnlavi Tanugu tɔn ɔ ɖo axi ɖokpo b'ɛ nɔ jɛ Aklunɔzangbe
Gbɛtɔ nukúnɖéjí tɔn lɛ
[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]Mi na mɔ :
Yɛ tɔn ɖelɛ
[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]-
Sin gosin ji tanugu -
Tanugu toxo