Samuel Oshoffa

Bɛ̌ sín Wikipedya
(É ɖyɔ ali nǐ sin Samuel B. J. Ɔcɔfa)

Samuel B. J. Oshoffa ɔ e jǐ i ɖo azǎn 18ɔ nuxwasun xwè 1909 tɔn ɖo Xɔgbonu. E ku ɖo azǎn 10ɔ zosun xwe 1985 tɔn ɖo xwè tɔn 76 gɔ̌ɔ mɛ. E wɛ do agun Gbigbɔ wiwe tɔn ɔ wa.

Gbɛtɔ nukunɖeji Bénɛɛ tɔn ɖokpo bo nyi Agun Gbigbɔ wiwe tɔn ɔ dowa tɔ ɖo lexwele 1947.

Gbɛzinzan tɔn[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]

E ji Samuel Oshoffa ɖo nuxwasun xwe 1909 tɔn sin azan 18 gɔ̌ɔ gbe ɖo Xɔgbonu hwěnu Danxomɛ to ɔ ɖo Yovo lɛ lɔmɛ e. Tɔ tɔn ɔ atǐnkpatɔ́ wɛ. Dasa Tré nu wɛ hɛnnu tɔn nyi. Ayɔnu kunkan mɛ nu wɛ ye nyi. Tɔ tɔn ɔ malɛnu wɛ e nyi ɖayi bo ka wa huzu Klisanwun gbabɔnɔ (Protestant methodiste) bɔ nɔ tɔn ka yi gbe nu sinsɛn klinsanwun lɛ tɔn ǎa.

Agun gbigbɔ wiwe dowatɔ[wlǎn nú | wla nú ɖoɖo ɔ]

Ɖó lexwele 1947 tɔn ɔ, Samuel Oshoffa ɔ nɔ sǎa ébeɛnu atǐn. Lě e tǐin mɛ gbɔn ɔ, e yi bu ɖo zungbomɛ, bo nɔ dɔn nu xwe sun atɔ̀n. Finnɛ wɛ e zɔnwin ɖɔ ní do agun yɔ́yɔ́ ɖokpo wa. Ě e wa lɛ kɔwa xwě ɔ e ɖɔ e ɖo nuɖɔɖayitɔ kpodo azɔngbɔnumɛtɔ sin acɛ kpan. Nuwlanwlan ěe wlan dò dǒyidoslɔ agun gbigbɔ wiwe ɔ tɔn wu ɔ jloɖɔ e fɔn nɔvi tɔn sin vi, bo sɔ Elizabeth nɔvi-nyɔnu tɔn mɛ nukɔntɔn sinsɛn'zɔ wiwa tɔ́n tɔ̀n. Xwe e jɛ gudo lɛ ɔ mɛ ɔ, e ɖɔ xo do nuwalɔ mɔhunkɔ gege wu. Ɖo lexwele 1951 ɔ Ɔcɔfa ɖɔ Mawu ɖɔxo nu mi ɖɔ mi ni yi Awɔnlin. Dɔn yíyí tɔn mɛ ɔ e hɔn nu yovo gan ɖutɔ e ɖo bibɛ wɛ hwenɛ nu bo na yili lɛ e wɛ. Ɖo fifonu xwe kanwe ko xixa do ko (XXè siècle) ɔ tɔn ɔ, agun Gbigbɔ wiwe tɔn ɔ kple gbɛtɔ na yi livi ɖokpo (1 million) mɔ. Bénɛvi lɛ kɛɖɛ yi (400 000).

E wa blo alitawovi kpodo mɔto kpo ɖo zosun xwe 1985 tɔn ɔ sin azan 10ɔ gbe bo ku. Ěe e ku gudo ɔ mɛ e ye na sɔ do tɛn tɔn mɛ e jɛ wuvɛ ɖo ji ɖo agun ɔ mɛ. Hwěnu e ku ɔ nyɔnu wɛnɛ mɔ wɛ ɖo asìtɔn kpo vi kanɖe wɛnɛ kpo. Ɖo lexwele 2009 ɔ e blo zannu wiwa gɛnnyi gɛnnyi ɖe do ɖu xwekpexwenu kanwe ko gɔ jiji tɔ́n tɔ̀n.